Jak legalnie współpracować z wydawcą muzycznym?

Współpraca z wydawcą muzycznym jest bardzo istotnym elementem kariery muzycznej. Potencjalne konflikty mogą doprowadzić np. do ograniczania swobody twórczej artysty czy braku regularnych rozliczeń. Warto zatem wiedzieć, jak współpracować z wydawcą, w szczególności w przypadku konfliktu.

  

Wydawca muzyczny – kim jest i czy muzyk potrzebuje wydawcy muzycznego?

Wydawca muzyczny jest przede wszystkim zaangażowany w produkcję nagrań, ich dystrybucję (fizyczną i cyfrową), promocję czy finansowanie teledysków. Często przysługuje mu także prawo zarządzania prawami, np. w zakresie wykorzystania muzyki w filmie, reklamie lub kampanii wyborczej. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykułach Muzyka w kampanii wyborczej – o czym warto pamiętać, Wykorzystanie muzyki w reklamie – co na to prawo?, Jak legalnie użyć muzyki w filmie?

Współpraca z wydawcą nie jest jednak obowiązkiem. Odpowiedź na pytanie, czy muzyk potrzebuje wydawcy muzycznego zależy od tego, czy artysta potrafi sam zorganizować wszelkie czynności, którymi zajmuje się wydawca muzyczny, czy potrzebuje pomocy.

W artykule Współpraca z wydawcą – co musisz wiedzieć? opisujemy, jakie są możliwe modele współpracy z wydawcą. Najważniejsze z nich to model dystrybucyjny, w ramach którego wydawca zajmuje się jedynie dystrybucją, model wydawniczy, który polega również na promocji artysty czy kwestiach wizerunkowych, a także model 360°, który obejmuje dodatkowo management czy współpracę koncertową.

 

Jak legalnie współpracować z wydawcą muzycznym?  

Aby wszelkie działania podejmowane przez wydawcę muzycznego były zgodne z prawem, należy pamiętać o „wyczyszczeniu” praw do materiału (więcej w artykule Jak wyczyścić prawa do materiału?). Oznacza to, że należy podpisać pisemne umowy z każdym podmiotem, który brał udział w powstaniu utworów oraz nagrań. Oprócz praw autorskich istnieją bowiem prawa wykonawcze przysługujące każdemu wykonawcy, a także prawa do fonogramu przysługujące producentowi nagrania. Te ostatnie potrafią być bardzo dużo warte, czego przykładem są sprzedane za ponad 300 mln dolarów mastery Taylor Swift, o których pisaliśmy w artykule Albumy Taylor Swift sprzedane za 300 mln dolarów bez jej wiedzy. Oddzielne prawa mogą przysługiwać także m.in. wykonawcy miksu i masteringu.

Więcej na ten temat pisaliśmy w artykułach Prawa autorskie do nagrania – komu przysługują? Czym są prawa autorskie, prawa wykonawcze i prawa producenta fonogramu?, Umowa z muzykiem sesyjnym, Umowa z wykonawcą miksu i masteringu 

Dopiero podpisanie wszystkich tych umów daje gwarancję, że utwory i nagrania, w których wydawanie będzie zaangażowany wydawca muzyczny, będą „wyczyszczone”, co pozwoli uchronić zarówno wydawcę, jak i artystę przed roszczeniami ze strony innych podmiotów. Te natomiast mogłyby nawet doprowadzić do wstrzymania dystrybucji nagrań. Zabezpieczenie praw do nagrań poprzez podpisanie odpowiednich umów jest więc kluczowe dla prawidłowej współpracy z wydawcą muzycznym.

 

O czym warto pamiętać podejmując współpracę z wydawcą muzycznym?

Dobra ocena oferty wydawcy muzycznego powinna przede wszystkim uwzględniać, jaki jest jego stosunek dla najważniejszych z naszego punktu widzenia kwestii. Często oczekiwania artystów skupiają się bowiem jedynie na kwestiach promocyjnych lub dystrybucyjnych. Warto w takiej sytuacji zapytać, jakie są dokładnie plany wydawcy muzycznego, np. w zakresie planowanego budżetu czy ilości planowanych teledysków.

Kluczowe przed podjęciem współpracy z wydawcą muzycznym są konsultacje i negocjacje. Pomoc pełnomocnika zajmującego się prawem muzyki może okazać się bardzo ważna, ponieważ chroni przed niekorzystnymi postanowieniami, takimi jak np. związanie się z wydawcą na wiele lat czy utrata praw autorskich. O tym jak istotne są konsultacje pisaliśmy w artykule Umowa wydawnicza – konsultacje. Dzięki konsultacjom łatwiej natomiast negocjować z wydawcą muzycznym to, na czym nam zależy. Negocjując, warto pamiętać o ustaleniu warunków minimalnych oraz o sposobie działania na wypadek niepowodzenia negocjacji. Może on obejmować zmianę modelu współpracy z wydawcą muzycznym, rozpoczęcie współpracy z innym wydawcą muzycznym czy prowadzenie takich działań samodzielnie. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Umowa wydawnicza – negocjacje

 

Jak sobie radzić w przypadku konfliktu z wydawcą muzycznym?  

Młoda wokalistka i kompozytorka podpisała umowę z wydawcą muzycznym bez wcześniejszych konsultacji ani negocjacji, co doprowadziło do zaakceptowania niekorzystnych postawień. Wśród nich był brak informowania o wynikach sprzedaży, a także zobowiązanie artystki do nagrania 5 płyt i konieczność zaakceptowania ich brzmienia przez wydawcę. Co zrobić w takiej sytuacji?

W pierwszej kolejności należy zacząć od analizy umowy zawartej z wydawcą muzycznym. Być może znajdują się w niej postanowienia pozwalające na zakończenie współpracy lub pociągnięcie do odpowiedzialności za naruszenie warunków umowy. Jeśli analiza umowy nie przyniesie pożądanych rezultatów, warto podjąć próbę renegocjacji warunków umowy lub, jeśli żadna ze stron nie chce współpracować, rozwiązania umowy. W przypadku modyfikacji nie zawsze potrzebne jest pisanie umowy od początku, często wystarczy np. doprecyzowanie kwestii wizerunkowych lub zmiana stawek wynagrodzenia.

Jeśli wydawca muzyczny nie chce negocjować ani rozwiązać umowy a jej analiza nie dała podstaw do obrony, istnieje możliwość, że umowa może być w części lub w całości nieważna. Jest to możliwe, np. gdy naruszono zasady współżycia społecznego.

Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Problem z wydawcą – na co uważać i jak sobie poradzić?

Dominik Światkowski