Ochrona prawna muzyka lub zespołu – organizacja

Organizacja działalności muzyka lub zespołu muzycznego ma duże znaczenie, m.in. z punktu widzenia kwestii ubezpieczeniowych czy podatkowych. Właściwa organizacja działalności pozwala także na lepszą ochronę swoich praw. O czym więc pamiętać organizując działalność muzyczną?

 

Działalność gospodarcza muzyka

Prowadzenie działalności gospodarczej przez muzyka lub zespół muzyczny nie jest obowiązkiem, choć daje wiele korzyści.

• Po pierwsze, możliwe jest odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne, co pozwala na objęcie artysty oraz jego rodziny ubezpieczeniem zdrowotnym.
• Po drugie, można dzięki temu uniknąć problemów podatkowych. Osoby nieodprowadzające podatków są narażone na kary czy utratę korzyści.
• Po trzecie, z działalnością gospodarczą wiążą się także korzyści finansowe. Podczas pandemii Covid-19 artyści, których działalność była uregulowana otrzymali dotacje oraz subwencje z Polskiego Funduszu Rozwoju. W przypadku braku umów otrzymanie dofinansowania wiązało się z licznymi problemami. Korzyści finansowe obejmują także możliwość rozliczenia podatku VAT oraz podatku dochodowego. Można dzięki temu obniżyć koszty zakupu sprzętu muzycznego, scenicznego czy samochodu lub ograniczyć koszty wynajmu sali prób. Także urzędy pracy udzielają bezzwrotnej dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
• Po czwarte, rejestracja działalności muzycznej pozwala na prawidłowe uregulowanie relacji z menadżerem oraz pozostałymi członkami zespołu

 

Działalność gospodarcza – jak to powinno zostać zorganizowane?

Aby założyć działalność gospodarczą, trzeba być osobą pełnoletnią. W przypadku osób niepełnoletnich wymagane jest współdziałanie przedstawiciela, np. rodzica. Obywatelstwo polskie nie jest wymagane. Dla osób pochodzących z państw Unii Europejskiej kryteria są takie same jak dla obywateli polskich, natomiast dla osób spoza Unii Europejskiej, konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków.

Sposób rejestracji działalności gospodarczej zależy od formy działalności. Najpopularniejsze z nich to

• jednoosobowa działalność gospodarcza
• spółka cywilna
• spółka jawna
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Decydując się na którąś z tych form, należy wcześniej rozważyć m.in. wysokość i rodzaj przychodów oraz kosztów, to czy poza działalnością muzyczną będzie prowadzona także inna działalność, a także relacje między osobami zaangażowanymi w działalność. Powyższe formy różnią się sposobem opodatkowania, rejestracji czy niezbędnych formalności.

Prowadzenie działalności muzycznej w formie stowarzyszenia lub fundacji nie jest rekomendowane.

 

Jak założyć i rozwiązać działalność gospodarczą dla zespołu muzycznego lub muzyka? 

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej, konieczne jest zarejestrowanie ich w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Infomracji o Działalności Gospodarczej), natomiast spółki jawnej i spółki z o.o. w KRS (Krajowym Rejestrze Sądowym). Rejestrując spółkę w KRS, należy uiścić opłatę w wysokości 600 zł. Wpis do CEIDG jest darmowy.

Jednoosobowa działalność gospodarcza powstaje po wypełnieniu formularza CEIDG-1, spółka cywilna musi być zawarta w formie pisemnej (dla celów dowodowych), jawna w formie pisemnej pod rygorem nieważności, natomiast spółka z o.o. w formie aktu notarialnego, choć mogą być one założone także poprzez wypełnienie formularza elektronicznego.

Rozwiązanie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej jest możliwe po złożeniu wniosku do CEIDG o ich wykreślenie.

Spółka cywilna może być rozwiązana wskutek śmierci lub upadłości wspólnika, wypowiedzenia umowy, jednomyślnej uchwały o rozwiązaniu spółki, orzeczenia sądu z ważnych powodów na żądanie wspólnika, a także z powodu nadejścia terminu lub zdarzenia wskazanych w umowie spółki.

Rozwiązanie spółki jawnej może nastąpić z mocy prawa w przypadku śmierci wspólnika (choć spółka nadal trwa pomiędzy pozostałymi wspólnikami, natomiast spadkobiercy wskazują jedną osobę do wykonywania wspólnie przysługujących im praw), w drodze jednomyślnej uchwały o rozwiązaniu, poprzez wypowiedzenie przez wspólnika lub wierzyciela (wierzyciel może zająć prawa dłużnika), a także wskutek prawomocnego orzeczenia sądu dotyczącego rozwiązania spółki lub wyłączenia wspólnika.

Rozwiązanie spółki z o.o. jest natomiast możliwe z przyczyn ustawowych (uchwała o rozwiązaniu, ogłoszenie upadłości) lub przewidzianych w umowie.

 

Czy założenie działalności gospodarczej wystarczy do prowadzenia działalności muzycznej?

Nie. Oprócz założenia działalności gospodarczej, istotne jest podpisanie umów regulujących wewnętrzne relacje w zespole. Dotyczy to m.in. umowy wewnętrznej między członkami zespołu czy umowy z producentem muzycznym. Umowy, o których zawarcie warto zadbać to m.in.:

• Umowa pomiędzy członkami zespołu muzycznego

Umowa pomiędzy członkami zespołu muzycznego pozwala m.in. uniknąć ewentualnych sporów dotyczących np. roli w zespole, ułatwia wewnętrzne rozliczenia czy załatwienie formalności np. poprzez system pełnomocnictw. Więcej na ten temat można przeczytać w artykułach Umowa pomiędzy członkami zespołu muzycznego – czy każdy zespół jej potrzebuje?, Umowa dla zespołu muzycznego 

• Umowa z producentem muzycznym

Podpisując umowę z producentem muzycznym, należy przede wszystkim pamiętać o uzyskaniu pełnej swobody w rozporządzaniu materiałem. Prawa do nagrania muzycznego obejmują warstwę autorską, wykonawczą i producencką (związaną z producentami fonogramu). Zawarcie dobrej umowy z producentem pozwoli uniknąć sytuacji, w której np. wstrzymana zostanie dystrybucja naszych utworów, ponieważ nie zadbaliśmy o podpisanie odpowiednich umów, np. przenoszących autorskie prawa majątkowe. Dzięki pomocy wyspecjalizowanego prawnika możliwe będzie sformułowanie takich zapisów, które zabezpieczą prawa artystów przed ewentualnymi roszczeniami ze strony producenta.

• Umowa o teledysk

Robiąc teledysk, należy przede wszystkim pamiętać o zawarciu umów i uzyskaniu zgód od wszelkich osób i podmiotów, które w jakikolwiek sposób brały udział w tworzeniu tego teledysku. Mogą być to zarówno autorzy piosenek, wykonawcy oraz producenci, a w przypadku wykorzystania innych materiałów, np. fragmentu filmu, także uprawnieni do tego filmu. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Umowa o teledysk – co warto wiedzieć i o czym pamiętać? 

• umowa menadżerska

Treść umowy menadżerskiej zależy od tego, jaką rolę w zespole muzycznym ma pełnić manager. Oprócz reprezentowania artystów, może mu bowiem przysługiwać prawo do nazwy zespołu, w szczególności, jeśli zespół realizuje założoną przez niego wizję. Istotnym postanowieniem w umowie menadżerskiej jest także sposób rozliczeń z artystami. Mogą one obejmować jedynie prowizję od zawartych przez managera umów lub także przychody z merchandisingu czy udziału zespołu w reklamach. O takie kwestie warto jednak zadbać w umowie.

 

Zastrzeżenie nazwy zespołu muzycznego lub pseudonimu artystycznego – czyli czy założenie działalności gospodarczej i podpisanie umów nie wystarczą?  

Nie zawsze założenie działalności gospodarczej oraz podpisanie umów pozwalających na swobodne rozporządzanie materiałem jest wystarczające. Warto także zadbać o zastrzeżenie nazwy zespołu muzycznego jako znaku towarowego. Spory dotyczące prawa do nazwy mogą trwać wiele lat i utrudniać w tym czasie prowadzenie działalności muzycznej. Przykłady sporów o nazwę opisane zostały w artykułach Zapadł wyrok w sprawie De Mono – komu przysługuje nazwa zespołu?, Afera Łzy vs Łzy – konflikt związany z podziałem zespołu.

Rejestrując nazwę zespołu muzycznego jako znak towarowy, trzeba pamiętać przede wszystkim o wskazaniu uprawnionych do nazwy oraz towarów i usług, które mają być tą nazwą oznaczane. Możliwa jest rejestracja znaku na terytorium Polski lub Unii Europejskiej. W pierwszym przypadku zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym RP, w drugim w EUIPO. W obydwu przypadkach rekomendowana jest pomoc wyspecjalizowanego prawnika, ponieważ błędne zgłoszenie może doprowadzić do wielu problemów oraz sporów, często zakończonych na sali sądowej.

Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Jak zastrzec nazwę zespołu muzycznego?

Istnieje także możliwość rejestracji nazwiska lub pseudonimu artystycznego. Jedną z artystek, która zarejestrowała swoje nazwisko jest Miley Cyrus. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Miley Cyrus znakiem towarowym w Unii Europejskiej.

 

Q&A 

• Co z umowami o dzieło z pozostałymi członkami zespołu w przypadku założenia działalności gospodarczej?

W takiej sytuacji nie trzeba będzie podpisywać za każdym razem umów o dzieło z pozostałymi członkami zespołu.

• Czy stosowanie umowy o dzieło zaczerpniętej z wzorów umów z Internetu lub innych źródeł może powodować odpowiedzialność członków zespołu?

Tak. Wzory umów nie odpowiadają rzeczywistym relacjom w zespole, co może prowadzić do odpowiedzialności karno-skarbowej, a także sporów między członkami zespołu.

• Czy zatrudnienie uniemożliwia prowadzenie działalności?

Nie. Zatrudnienie może nawet spowodować obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

• Czy założenie działalności przez jedną osobę i rozliczenie pozostałych osób w oparciu o umowę o dzieło będzie powodować problemy podatkowe? Czy będzie stanowić problem, jeśli inni członkowie zespołu będą zatrudnieni na umowę o pracę, umowę zlecenie lub będą prowadzić działalność gospodarczą?

Nie, wszystkie te kwestia można uregulować tak, aby nie powodowały nadmiernych ryzyk oraz obciążeń.

• Czy w ramach założonej działalności gospodarczej będzie można rozliczać inne dochody oprócz tych powstałych z działalności muzycznej?

Tak.

 

Więcej na temat prowadzenia i rejestracji muzycznej działalności gospodarczej można przeczytać w artykułach Rejestracja działalności muzycznej – jakie obowiązki?, Działalność muzyczna a prowadzenie działalności gospodarczej.