Zmiana składu zespołu – kto może dalej występować pod dotychczasową nazwą?
Nierzadką sytuacją są wewnętrzne konflikty w zespołach muzycznych skutkujące zmianą składu zespołu. Powstaje wówczas pytanie – kto może dalej występować pod dotychczasową nazwą? Odpowiedź zależy od kilku czynników.
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy nazwa zespołu została zastrzeżona jako znak towarowy. Jeśli tak, to prawo do dalszego występowania pod dotychczasową nazwą przysługuje osobie, na której rzecz znak został zarejestrowany.
Przykład: Zespół składa się z trzech osób: gitarzysty, basisty i perkusisty. Nazwa zespołu została zastrzeżona na rzecz gitarzysty. W razie konfliktu gitarzysta może podjąć decyzję o rozstaniu z dotychczasowym składem i kontynuować działalność pod tą samą nazwą z innymi osobami. Gitarzysta i perkusista, nawet jeśli będą trzymać w tym konflikcie wspólny front, nie mogą natomiast „wyrzucić” gitarzysty z zespołu i działać pod tą samą nazwą z nowym gitarzystą. Pokazuje to, jak dużą przewagę w wewnętrznych sporach daje zastrzeżenie na swoją rzecz nazwy zespołu.
Jeżeli znak został zgłoszony wspólnie przez dwóch lub więcej członków zespołu, sięgnąć należy do umowy o wspólności prawa ochronnego oraz regulaminu znaku. Powinny one zawierać postanowienia przewidziane właśnie na wypadek konfliktu.
Sytuacja, w której nazwa zespołu jest zarejestrowana jako znak towarowy, charakteryzuje się największą przejrzystością. Istnieją bowiem dokumenty potwierdzające, komu przysługuje prawo do nazwy.
W wyjątkowych sytuacjach, na przykład gdy któryś z członków zespołu zarejestrował znak towarowy na swoją rzecz bez zgody i wiedzy pozostałych, możliwe jest podjęcie działań w celu unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy.
Jeżeli nazwa zespołu nie została zastrzeżona jako znak towarowy, ustalić należy, czy członkowie zespołu zawarli umowę regulującą prawo do posługiwania się nazwą zespołu. Umowa taka może zostać zawarta w dowolnej formie, jednak wskazane jest zawarcie jej w formie pisemnej. Unika się wówczas problemów z udowodnieniem, czy wszyscy członkowie zespołu wyrazili zgodę na umowę o danej treści. Umowa powinna przewidywać postanowienia na wypadek konfliktu. Można na przykład przyjąć zasadę, że w razie podziałów w zespole prawo do dalszego posługiwania się dotychczasową nazwą przysługuje tej grupie, w skład której wchodzi większość pierwotnego składu.
Zawarcie umowy regulującej prawo do posługiwania się nazwą zespołu jest zdecydowanie tańsze od rejestracji znaku towarowego. Rozwiązanie takie można więc rozważyć na początkowym etapie działalności zespołu, gdy jego członkowie nie są jeszcze gotowi na inwestycję w zastrzeżenie nazwy. Należy przy tym mieć świadomość, że zawarcie takiej umowy nie chroni przed konfliktami zewnętrznymi, w szczególności konfliktami z konkurującymi zespołami czy konfliktami między zespołem a osobami wykorzystującymi nazwę dla celów handlowych. Umowa „działa” wyłącznie między osobami, które ją podpisały.
Jeżeli nazwa nie została zastrzeżona jako znak towarowy ani nie została zawarta umowa między członkami zespołu, ustalić należy, czy mamy do czynienia z zespołem zdominowanym przez jedną osobę (lidera). Jeśli tak, to prawo do nazwy przysługuje liderowi. Będzie tak w szczególności wówczas, gdy nazwa zespołu jest ściśle związana z jednym z jego członków.
Przykład: Nazwy takie jak Marek Napiórkowski Trio czy Dudek Blues Band jednoznacznie wskazują na osobę lidera. Nie ulega wątpliwości, że w takich sytuacjach to lider decyduje, kto wchodzi w skład tak nazwanego zespołu.
W pozostałych sytuacjach rozstrzyganie konfliktów dotyczących nazwy zespołu jest bardzo trudne. Trzeba ocenić, która grupa osób zapewnia kontynuację pracy zespołu w sposób nieodbiegający od stylu i poziomu artystycznego oryginalnego składu. Z uwagi na brak jasnych kryteriów spór taki może doprowadzić do skomplikowanego i długotrwałego procesu sądowego.
Przykład: Proces sądowy o prawo do nazwy „Piersi” trwał ponad 2 lata (2015-2017) i spowodował wstrzymanie przewidzianej na 2016 r. premiery albumu zespołu.
Ten temat opisywaliśmy między innymi w artykułach: Zapadł wyrok w sprawie De Mono – komu przysługuje nazwa zespołu? oraz Afera Łzy vs Łzy – konflikt związany z podziałem zespołu
